De allergenen in levensmiddelen en gerechten

Wat is een voedselallergie?Noten Pindanoten

Een allergie is een abnormale reactie van het lichaam op een stof (allergeen genoemd) waaraan het lichaam bijzonder gevoelig is.
We spreken van een voedselallergie indien deze reactie zich herhaaldelijk voordoet bij de inname van voeding en/of een stof die wordt toegevoegd aan voeding. In het geval van een voedselallergie

beschouwt ons immuniteitssysteem, dat geacht wordt ons te verdedigen tegen iedere aanval van buitenaf, bepaalde voedingsmiddelen als “vijandige” stoffen. Het eerste contact met de allergenen heeft echter geen effect op het lichaam. Deze fase noemen we de sensibiliseringsfase. Er doet zichenkel een allergische reactie voor wanneer het lichaam opnieuw in contact komt met de stof in kwestie. Dit disfunctioneren van het immuniteitssysteem lokt extreme en onaangename reacties uit die variëren in ernst en die zich op verschillende manieren kunnen manifesteren op
verschillende plaatsen in het lichaam. Wereldwijd zijn er momenteel meer dan 160 voedselallergenen bekend!

De symptomen

De symptomen kunnen zich op verschillende manieren manifesteren:

- Spijsverteringsproblemen : diarree, overgeven, constipatie, …

- Huidaandoeningen : eczema, netelroos,…

- Ademhalingsproblemen : rinitis, astma,…

Soja scheutenDe aanwezigheid van een allergeen kan tot ernstige problemen leiden, over het algemeen in de vorm van oedeem en/of anafylactische reacties. Die laatste houden een ernstige shock in, soms gelinkt aan huidaandoeningen, ademhalingsstoornissen tot hartstoornissen en maag-darmklachten. Ze treden zeer plots op na de inname van de voeding (gaande van enkele minuten tot enkele uren). En in sommige gevallen kan de aanwezigheid van een allergeen zelfs leiden tot
de dood.

En wat met intoleranties?

Voedselallergieën worden dikwijls verward met voedselintoleranties. In tegenstelling tot een allergie heeft een intolerantie te maken met het metabolisme, niet met het immuunsysteem. Het gaat echter ook om een negatieve reactie van het lichaam, meestal gespreid doorheen de tijd, tegen een voedingsmiddel, een drank of een voedseladditief. Meestal spreekt men van een intolerantie als het lichaam een bepaalde stof niet kan opnemen omdat het daarvoor de nodige enzymen, hormonen, …. niet of in onvoldoende mate heeft. Bij een intolerantie tegen gluten, bijvoorbeeld, ontbreekt er een enzyme.

Voorverpakte levensmiddelen: allergenen op het etiket!

De enige manier waarop personen met een voedselallergie of -intolerantie gezondheidsproblemen kunnen voorkomen is het levensmiddel dat het probleem veroorzaakt vermijden. Om de indringer te vinden is het belangrijk om de samenstelling van een product te kennen en de ingrediëntenlijst goed te analyseren!

De Europese wetgeving bepaalt dat 14 allergenen duidelijk op het etiket moeten worden vermeld, zelfs al komen ze slechts in heel kleine hoeveelheden in het voedsel voor en zelfs al gaat het om een afgeleid product:

- granen die gluten bevatten (bijvoorbeeld: tarwe, rogge, gerst, haver, spelt...)

- schaaldieren

- eieren

- vis

- aardnoten

- soja

- melk

- noten (amandelen, hazelnoten, walnoten, cashewnoten, pecannoten, paranoten, pistachenoten, macadamianoten)

- selderij

- mosterd

- sesamzaad

- weekdieren

- lupinezaad

- zwaveldioxide en sulfieten..

Allergeen schaaldieren

Mensen die allergisch zijn moeten de risicoproducten kennen en kunnen identificeren, zoals bijvoorbeeld wijn of bier in geval van een allergie tegen sulfiet. Er kunnen immers altijd allergische reacties optreden, zelfs als er slechts sporen van het allergeen aanwezig zijn. Daarom bestaan er vermeldingen zoals “kan sporen bevatten van....” die de consument op een potentieel risico wijzen indien de persoon zeer gevoelig is.

Geen etiket?!

Verkoop in bulk komt alsmaar vaker voor. Elk etablissement moet de consumenten kunnen informeren over de eventuele aanwezigheid van allergenen en het FAVV controleert hen nu strenger.

Sinds 13 december 2014 moeten handelaars die niet-voorverpakte levensmiddelen verkopen de consumenten kunnen informeren over de aanwezigheid van allergenen in al hun producten. Het gaat hier dus over voedingsmiddelen die u op restaurant eet of die uw kinderen in de schoolkantine eten, niet-voorverpakte levensmiddelen die u koopt bij uw slager, bakker, ... U moet bijvoorbeeld geïnformeerd worden over allergenen in de kreeftensoep die u bestelt op restaurant, in de vol-au-vent die uw kinderen op school krijgen, in het broodje met eiersalade dat u bij de bakker koopt of in de notenworst die verkocht wordt bij de slager, ...

De basisregel: de informatie moet onmiddellijk ter plaatse beschikbaar zijn als u er om vraagt. In principe moet dit
schriftelijk gebeuren, maar onder bepaalde voorwaarden mag het ook mondeling.

Hoe de informatie ook verstrekt wordt aan de klant, er moet in ieder geval duidelijk zichtbaar een schriftelijke verklaring aanwezig zijn waarin staat waar en hoe de informatie over allergenen kan worden teruggevonden. Ook moet de consument ervan verwittigd worden dat de samenstelling van voedingsmiddelen kan veranderen.

Strengere controles

Het FAVV heeft bedrijven de mogelijkheid gegeven om zich aan te passen aan deze nieuwe wetgeving tijdens een overgangsperiode. Daarbij werd tot nu toe gekozen voor een benadering die eerder de voorkeur geeft aan adviseren dan aan sanctioneren. Maar sinds 1 oktober 2017 voert het FAVV strengere controles uit in voedingszaken die de consument niet correct informeren over allergenen in de aangekochte/verbruikte voedingswaren. De consument beschermen is immers de taak van het FAVV.

Bron : Naar dit artikel in de Nieuwsbrief FAVV Nr.70, pagina's 10 en 11.